1. Co to znaczy?
Transsubstancjacja (łac. transsubstantiatio) – przeistoczenie; rzeczywista przemiana (mocą Ducha Świętego) istoty (substancji) podczas Eucharystii: chleba (hostii) w ciało i wina w krew Jezusa Chrystusa, bez zmiany ich postaci (przypadłości). Pojęcie przyjęte w 1215 roku na Soborze Laterańskim IV.
2. Co mówi nam Pismo Święte?
W ewangelii św. Jana możemy przeczytać, że Jezus określa Swoje ciało jako prawdziwy pokarm i krew Swoją jako prawdziwy napój. On jest chlebem żywym, który zesłał Ojciec z nieba. Należy pić jego krew i spożywać ciało, aby zyskać życie wieczne (J 6, 32-58). Jezus Chrystus ustanawia Eucharystię podczas Ostatniej Wieczerzy mówiąc do swoich uczniów o powinności spożywania chleba (przyrównuje je do Swojego Ciała) i picia wina (jako Jego Krwi) (Mt 26, 26-30) Łk 22, 17-23).
3. Ciekawostki.
- Próbę naukowego objaśnienia (fizycznego aspektu dogmatu o transsubstancjacji) próbowali objaśnić teologowie włoskiego Uniwersytetu Gregoriańskiego: „(…) cała substancja chleba i wina przemienia się w Ciało i Krew Pańską. Tym samym protony, neutrony i elektrony wchodzące w skład zakonserwowanej materii, jej atomy, cząstki, jony, zespoły molekularne, mikrokryształy — słowem całość składników, z których składa się chleb i wino, przestaje istnieć, przekształcając się w Ciało i Krew Chrystusa. Pozostają natomiast wszystkie formy zewnętrzne charakterystyczne dla tych substancji: rozmiar, masa, ładunki elektryczne wraz ze związaną z tym całą aktualną i potencjalna energią magnetyczną, elektryczna i tym samym wszystkie efekty optyczne, akustyczne, termodynamiczne, elektromagnetyczne, które te siły mogą wytworzyć”.
- W okresie Soboru Watykańskiego II, nauczanie o przeistoczeniu było na nowo poddane pod dyskusję przez niektórych teologów, głównie w Holandii. Postulowali oni mówienie o zmianie znaczenia (transsignificatio) i zmianie celu (transfinalisatio) zamiast o zmianie istoty (transsubstantiatio).
- Luteranie pojmują obecność Chrystusa w hostii i winie tylko podczas sprawowania sakramentu, kalwiniści przyjmują obecność duchową, natomiast zwinglianiści, część zielonoświątkowców, czy baptyści, przyjmują jedynie symboliczną pamiątkę Ostatniej Wieczerzy.
4. Co przedstawia grafika?
Ikona Chrystus Eucharystyczny. Niestety autor jest nieznany. Powstanie dzieła datowane jest na XVI wiek, a miejscem jego ekspozycji jest Muzeum Historyczne w Sanoku.