1.Co to znaczy?
Obcowanie świętych (łac. communio sanctorum) – rzeczywistość Kościoła jako święta komunia, wspólnota pomiędzy trzema stanami: wiernymi na ziemi (Kościół pielgrzymujący, w drodze), duszami cierpiącymi (Kościół oczyszczający się) oraz tymi, którzy mają już udział w chwale Bożej (Kościół triumfujący).
Pomiędzy tymi trzema rzeczywistościami istnieje łączność, wzajemne świadczenie sobie dobra i komunikacja zwana właśnie świętych obcowaniem. Kościół „ziemski” zachowuje więź z pozostałymi stanami: prosi świętych o wstawiennictwo, bierze z nich przykład i stara się ich naśladować; a zarazem modli się za zmarłych cierpiących w czyśćcu (o zbawienie wieczne). Jednocześnie wierni na ziemi na różny sposób mogą doświadczać obecności i pomocy wiernych, którzy już odeszli z tego świata.
2. Co mówi nam Pismo Święte?
Modlitwa za zmarłych pojawia się w Starym Testamencie. Gdy okazało się, że Żydzi, którzy polegli w walce przekroczyli zakaz niedotykania bożków pogańskich, przywódca powstania Machabeuszów, posłał do Świątyni w Jerozolimie ofiary wstawiennicze za oczyszczenie tych zmarłych, gdyż wierzono w ich zmartwychwstanie: „Wszyscy zaś wychwalali Pana, sprawiedliwego Sędziego, który rzeczy ukryte czyni jawnymi, a potem oddali się modlitwie i błagali, aby popełniony grzech został całkowicie wymazany. Mężny Juda upomniał lud, aby strzegli samych siebie i byli bez grzechu mając przed oczyma to, co się stało na skutek grzechu tych, który zginęli. Uczyniwszy zaś składkę pomiędzy ludźmi, posłał do Jerozolimy około dwu tysięcy srebrnych drachm, aby złożono ofiarę za grzech. Bardzo pięknie i szlachetnie uczynił, myślał bowiem o zmartwychwstaniu [2 Mch 12, 41-43].
Jezus w przypowieści o bogaczu i Łazarzu mówi o zwracaniu się do zmarłych, którzy uznani zostali za należących do nieba: „Umarł żebrak i aniołowie zanieśli go na łono Abrahama. Umarł także bogacz i został pogrzebany. Gdy w Otchłani, pogrążony w mękach, podniósł oczy, ujrzał z daleka Abrahama i Łazarza na jego łonie. I zawołał: <<Ojcze Abrahamie, ulituj się nade mną i poślij Łazarza; niech koniec swego palca umoczy w wodzie i ochłodzi mój język, bo strasznie cierpię w tym płomieniu>>” [Łk 16,22-24].
3. Ciekawostki.
- Kościoły protestanckie odrzucają ideę modlitwy do zmarłych świętych jako wyrazu społeczności świętych,
- Staropolski wyraz „obcować” jest synonimem biblijnego pojęcia „komunia” i wyraża „bycie w zjednoczeniu”,
- W Kościele Prawosławnym modlitwy za zmarłych odbywają się w 3, 9 i 40 dniu po pochówku oraz pierwszą rocznicę od pochówka.
4. Co przedstawia grafika?
Obraz „Communio Sanctorum – Świętych Obcowanie” (olejny, namalowany na blasze) znajduje się w zbiorach Muzeum Diecezjalnego w Sandomierzu. Autor jest nieznany. Dzieło powstało w 1713 lub 1715 roku.
Przedstawienie ukazuje Kościół jako komunię świętych, wspólnotę, świętych obcowanie. Należy do grupy kompozycji, dla których inspirację stanowił obraz Petera Paula Rubensa, powielany w formie rycin, które stanowiły ilustrację mszałów oraz brewiarzy drukowanych w Antwerpii.